YAĞ HÜCRESİNİN ÖZELLİKLERİ

Çocukluk Çağındaki Şişmanlıkta Yağ Hücre Sayısı Artarken, Erişkinlerdeki Şişmanlıkta Yağ Hücrelerinde Büyüme Olur:

Çocuklukta şişmanlık gelişirse yağ hücrelerinin sayısında 2-3 kat artış olmaktadır. Buna karşılık erişkin yaştaki şişmanlıkta yağ hücre sayısı artmaz ; ancak her bir yağ hücresinin hacmi artar ve fazla miktarda yağ depolar.

Yağ Hücresi Sadece Yağ Depolamaz, Birçok Hormon Salgılar:

Eskiden yağ hücresinin sadece trigliserit denen yağları depolayan bir hücre olduğu sanılırken, son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar yağ hücresinin bir salgı bezi gibi çalıştığını ve birçok hormon salgıladığını ortaya koymuştur. Yağ hücresinden neredeyse 12 kadar hormon yapısında madde salgılanır. Yağ hücresinden salgılanan bu hormonlar, şişman bir hastada şeker hastalığı, damar sertliği ve kalp hastalığı gelişiminde önemli rol oynar.

Yağ hücresinin vücutta 2 önemli görevi vardır. Bunlar:

• Vücuttaki metabolizmayı düzenler
• Vücut direncini (bağışıklık sistemini) düzenler

Vücutta iki tür yağ dokusu vardır:

Vücudumuzda beyaz ve kahverengi yağ dokusu olmak üzere iki türlü yağ dokusu vardır.

Beyaz yağ dokusu enerji depolar; kahverengi yağ dokusu ise enerji harcanmasını sağlar. Kahverengi yağ insanda sadece yenidoğan döneminde saptanır, daha sonra vücutta bulunmaz. Erişkin bir insanda çoğunlukla beyaz yağ dokusu vardır.

Yağ Hücresinden Salgılan, İştahı azaltan ve Fazla Kilo Verilmesini Engelleyen Hormon: Leptin

Yağ dokusundan salgılanan leptin hormonu kana karışarak beyine gider ve orada yaptığı etkiyle iştahı azaltır.

Vücudumuzdaki yağ miktarına göre, kandaki leptin hormonu azalır veya çoğalır. Kilo aldıkça yani yağlarınız arttıkça kandaki leptin de artar. Kilo verdikçe ve vücuttaki yağlar azaldıkça kandaki leptin hormon düzeyi azalır. Yağlardaki azalma belirli bir noktaya gelince, daha fazla kilo verememeye başlarız. Bunu yapan hormonlardan biri leptin hormonudur. Yağ azaldıkça kandaki leptin azalır ve beyine yemek yenmesi gerektiğini bildirir. Böylece yemek yenir ve kilo alma başlar. Bu nedenle leptin’in çok düşmesi kilo vermeyi engeller. Zayıflatıcı bir ilaç olan sibutramin ilacı şişman farelere leptin hormonuyla birlikte verildiğinde, farelerin daha fazla kilo verdiği saptanmıştır.

ŞİŞMANLARDA LEPTİN HORMONU İYİ ÇALIŞMAMAKTADIR

Normal kişilerde, leptin hormonu beyin yoluyla iştahı azaltmakta ve kalori yakılmasını artırmaktadır. Şişmanlarda ise kanda leptin hormonu yüksek olmasına rağmen, iştah azalması ve zayıflama olmamaktadır. Yüksek leptin düzeyine rağmen iştahın azalmadığı göz önüne alınarak, leptin’in yeterli etki gösteremediği düşünülmüş ve bu duruma leptin direnci (rezistansı) denmiştir. Bunun nedeni araştırıldığında, leptin hormonunun beyine yeterli oranda geçemediği ortaya konmuştur. Hayvanlarda yapılan yeni bilimsel çalışmalar, leptin hormonun damar yerine burundan verilmesinin leptinin beyine geçişini artırdığını göstermiştir. İleride insanlarda yapılacak çalışmalarda burundan verilen leptin’in etkili olması durumunda şişmanlık tedavisinde büyük bir adım atılmış olacaktır.

ŞİŞMANLARDA LEPTİN HORMONU ÖLÇÜLMELİ MİDİR?

Aşırı şişman kişilerde leptin düzeylerinin düşük çıkması altta bir leptin gen bozukluğu olduğunu düşündürebilir ve bu hastalar yapay leptin hormonu ile tedavi edilebilir. Leptin düzeylerinin çok yüksek bulunması (200 ng/ml’den fazla) ise leptin reseptör gen bozukluğu olduğunu düşündürür. Bu nedenle özellikle aşırı şişman hastalarda kandaki leptin hormonunun ölçülmesinde fayda vardır.